Een dag mee met een Maori Chief

Vandaag zijn we op pad geweest met Hone. Hone is chief van twee Maori tribes in het gebied waar we verblijven. Deze twee tribes zijn weer een onderdeel van een grotere community van ongeveer 300 gezinnen. Hone is de afstammeling van één van belangrijkste stammen die in 1835 ervoor gezorgd heeft dat de Engelse koning de Maori in New Zealand werden erkend in hun soevereiniteit en onafhankelijkheid. Voor die tijd (zeker vanuit de huidige tijd gezien) een ongekend slimme zet van de Maori die op deze manier hebben geprobeerd hun cultuur en “way of life” te willen garanderen voor de toekomst. Uiteindelijk hebben de Engelsen een “vies” spel gespeeld in 1840 en alsnog het land en de Maori gemeenschap gekoloniseerd met alle gevolgen van dien. Dit was één van de verhalen van Hone vandaag, één van vele die allemaal het doel hadden ons een kijkje te geven in de Maori cultuur van toen tot nu en voor de toekomst. Hone heeft de missie meegekregen van zijn voorouders om “the treasure” van de Maori cultuur te bewaren en in stand te houden. Naast zijn toeristen activiteiten is hij zeer betrokken bij het behoud van “zijn” erfgoed.

Ik moet zeggen dat ik / we wel “vol” zijn na alle indrukken en verhalen van Hone die dit met veel passie en enthousiasme over kan dragen. Vanmorgen zouden we elkaar treffen om 10.00 bij een oude missie post, prachtig weer en we wisten niet wat we die dag gingen doen, Hone besloot op de dag zelf (en afhankelijk van het weer) wat hij zou gaan doen. Ik ben alle namen en details inmiddels vergeten moet ik bekennen. We zijn begonnen bij een baai “waar het allemaal begon”. In deze baai zijn de Engelsen (180 jaar Abels Tasman) in New Zealand gekomen om een handels overeenkomst te sluiten met de Maori. Hier en daar wees Hone aan wat belangrijk was in die tijd en hoe het leven destijds geleefd werd. Wat ik vooral erg leuk vond om te horen is dat de mensen van het Zuidelijk halfrond de Europeanen al héél lang volgden voordat ze (de Europeanen) richting het Zuidelijk halfrond afkwamen. De oude Maori wisten al vroeg wat er zou gaan gebeuren als ze te veel weerstand zouden gaan bieden tegen een kolonisatie wetende wat er verder in de wereld was aangericht door de Engelsen, Fransen, Spanjaarden, Portugezen en natuurlijk de Nederlanders. De “wilden” van de Zuidelijk halfrond kwamen al een paar honderd jaar eerder richting Europa om contact te maken en voeren de hele wereld over in hun kano’s. Dit konden ze doen omdat zij al wisten dat de aarde rond was. Prachtig verhaal.

Hierna zijn we naar zee gegaan om onze lunch bij elkaar te grabbelen. In het lage water konden we in de eerste laag grond een soort mossel vinden. Ik denk dat we na een half uurtje “vissen” een kilo of 2 bi elkaar hadden gerommeld en zo stonden we in de “keuken” zoals Hone dat zei. Verder vertelde hij door over de verschillende goden waarin de Maori geloven en legde hij een relatie met het Christendom. Heerlijk om te horen dat de Maori al veel eerder door hadden wat waardevol is in het leven en hoe je op een gebalanceerde manier om zou moeten gaan met de natuur om je heen.

Hierna zijn we naar zijn huis gegaan en dat was heel speciaal. Je kunt niet zomaar naar binnen. Als je voor de eerste keer naar een Maori huis gaat moet je door de vrouw van het huis worden uitgenodigd. Als je naar binnen zou lopen zou dat een “act of war” betekenen en werd je destijds direct door de “warriors” van het dorp gedood zonder vragen te stellen. Toen we bij de auto stonden te wachten wenkte de vrouw des huizen ons om te komen (ons is in Maori jij en al jouw voorvaderen). Toen we binnen waren werd er een ritueel opgevoerd. Eerst nam Hone het woord (in Maori) en later heeft hij uitgelegd dat hij de goden eerden en zijn voorouders, verder dat hij ons welkom heten. Hierna kreeg ik het woord om mijn zegje te doen, hierna Mariëlle en daarna de vrouw van Hone. Het was een mooi ritueel waarin ook zang was opgenomen en de traditionele manier van verwelkomen. Hone gaf ook aan dat hierna wij nu “gewoon” welkom zijn zonder dat we hoeven aan te bellen of te kloppen. Dit rituaal wordt één maal opgevoerd en hierna blijf je welkom. Het traditioneel begroeten doe je door elkaar aan te raken met je neus. Hone heeft het helemaal uitgelegd wat en hoe wij dit zouden kunnen interpreteren. Mijn vertaling is dat de mens door de goden is gemaakt van klei in de vorm van een vrouw. De goden hebben de grote schepper gevraagd om deze vrouw van klei leven te geven. De grote schepper blies het leven in de neus van de vrouw waarna zij de eerste lucht inademde zoals een pas geboren baby dat doet. Deze neus aanraking is hier de herinnering aan en je geeft als het ware het leven of de levenskracht door aan de ander. De aanraking kan uitgebreid worden met een gebaar naar het hoofd om ook elkaars kennis te delen en het zó vastpakken dat de buiken elkaar raken om levensenergie door te geven. Ook weer een mooi verhaal wat voor de Maori dagelijkse gewoonte is tot de dag van vandaag.

We hebben een traditionele lunch gekregen dat de avond ervoor al was gemaakt. Het was een soort stoofpot met varkensvlees, pompoen, traditionele aardappels en nog een soort groente die ik nog nooit had gezien. Verder brood (heerlijk) dat met boter en siroop kon worden besmeerd. Natuurlijk ook de soort mosselen die we eerder die dag hadden gevangen, ook erg lekker. Tijdens de maaltijd lekker zitten praten over van alles en nog wat waar Hone zoal mee bezig is. Van het beheren van zijn erfgoed, zijn inspanning om zelfmoord onder jongeren onder de aandacht te brengen tot zijn Chiefmanship en zijn Harly Davidson! Hone bleek ook een real biker te zijn en zijn fiets was echt heel fraai.

Nadat we het huis van Hone hadden verlaten zijn we richting Te Waiariki gegaan. In dit gebied zijn de Ngawha springs te vinden. Deze hot pools zijn verzadigd met miniralen met een zeer hoge concentratie die alleen in Hongarije te vinden zijn. Hoewel het er allemaal niet uitzag was deze badgelegenheid eigenlijk alleen voor Maori bedoeld en zeker niet commercieel te exploiteren. Hone gaf aan dat als ze dat zouden doen er honderden mensen per dag zouden komen badderen. Ik moet zeggen dat ik het op de huidige traditionele manier erg aangenaam vond. We zijn in verschillende baden geweest met verschillende tempraturen. Tijdens het badderen vertelde Hone verder en maakte hele rijen van namen en voorvaderen om bijvoorbeeld uit te komen bij zijn vader. Ik vond het bijzonder dat hij precies wist wie met wie van getrouwd en welke zoon of dochter uit dit huwelijk voort was gekomen en hoe die zich weer hadden voortgeplant. Het waren hele rijen en het voelde soms eindeloos. Verder gaf hij aan dat zijn kleinzoon van 15 jaar dit nu ook al zó kon herhalen en dat dit één van de belangrijke zaken was van de Maori cultuur, weten waar je vandaan komt.

Na de hot pools zijn we weer door Hone bij onze nep 4x4 afgezet en zijn we in stilte naar “huis” gereden,… zo “vol” waren we.
Net ff lekker een douche gepakt hoewel de geur van de “mudpools” de komende tijd nog wel in onze huid zitten, hehehe. Straks ff koken en ik denk dat we vroeg onze lijven te rusten leggen voor een nieuwe dag onder de bescherming van onze vader de hemel en gedragen door onze moeder de aarde. De goden zullen ons morgen weer voorzien van wind, water en voedsel. Het enige wat we hoeven doen is te erkennen dat dit alles er altijd is.